0
Սոցիալիզմի սկզբունքներըՉարլս Մըկելվեյ29 Նոյեմբեր, 2018 թ Ամերիկայի քաղաքական դեմոկրատների, Բեռնի Սանդերսի, Ալեքսանդրիա Օկասիո Կորտեսի եւ Ռաշիդա Թլէյբի, ինչպես նաեւ Ամերիկայի դեմոկրատական սոցիալիստների անդամակցության հետ կապված, Սոցիալիզմը, կարծես, վերադարձվում է Միացյալ Նահանգներում: Քանի որ 1980-ականներին ես ակտիվորեն աշխատում էի Ամերիկայի Դեմոկրատական Սոցիալիստների հետ , եւ ես ապրում էի Կուբայում 2011 թվականից, ես դա գտնում եմ շատ լավ նորություններ: Այնուամենայնիվ, ես մտահոգված եմ, որ սոցիալիզմ բառը, թերեւս, դատարկվում է առանց դրա իմաստի կամ նրա պատմության շատ խորն ընկալման:Սոցիալիզմը ստեղծվել է տեսական եւ գործնականում մեծ պատմական նշանակության մտավորականների եւ առաջնորդների կողմից. Մարքս, Լենին, Մաո, Հո եւ Ֆիդել, ի թիվս այլոց: Ավելին, սոցիալիզմը Լատինական…
Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունից հետո քաղաքական դաշտի սինուսոիդը մոտեցել է զրոյական վիճակի՝ ակտիվացել են քաղաքական դաշտի լուսանցքում գտնվող հիվանդ, հոգեխախտ ազգայնամոլները: Նրանց գիտակցությունը ձևավորվել է կրքերի, զգացմունքների և այդօրինակ հատկանիշներից և նրանք ի վիճակի չեն ըմբռնելու իրենց բաժին հասած դժբախտությունների պատճառները և զոհվում են ու ոչնչանում իրենց կողմից չգիտակցված չարիքների պատճառով, աճուրդի հանելով դարերով խաչքարերի վրա լերդացած հայ ժողովրդի արյունը: Խորհրդային տարիներին կոմունիստների կառուցած հուշարձանները պղծելու նպատակով, Տիգրան Խզմալյանը իր հորինած Եվրոպական կուսակցության անդամների հետ ոչ կոմունիստական Ռուսաստանի դեսպանատան առջև բողոքի ցույց է կազմակերպում: Ո՞րն է տրամաբանությունը. դա ընդամենը լուրջ առողջական խնդիր ունեցող, հոգեխախտ Խզմալյանի մանկապարտեզային մակարդակից ցածր, հիվանդ ու պարզունակ…
Ի՞նչ է այսօրվա ամերիկյան պահանջը Ճգնաժամի մեջ հայտնված Հայաստանից, որը ուրվագծվեց ԱՄՆ-ի նախագահի խորհրդական Բոլթոնի հայաստանյան այցից հետո՝ Սիրիա զորախումբ ուղարկել, հողերի վերադարձ, ամերիկյան զենքի վաճառքի առաջարկություն, հարկ չհամարեց Հայաստանի համար մեծ վտանգ ներկայացնող երեք բիոլաբորատորիաները Հայաստանից տեղափոխելու վերաբերյալ հիշատակել և հեռուն գնացող շատ ծրագրեր ու պահանջներ: Տրամաբանենք ինքներս: Անցած մեկ քառորդ դարը բացահայտեց, որ Ամերիկայի միջազգային միանձնյա “Ոստիկան” դառնալը այդպես էլ չհաջողվեց, փոխարենը մեծապես վարկաբեկվեց: Այդ երբեմնի օրինավոր երկիրը իրականում դարձավ մերօրյա “գիշատիչ” մի պետություն, որը գործում է ուժի և սպառազինության դիրքերից: Հողագնդին գիշատիչ պետք չէ: Պատմանական հիշողություններից զուրկ մեր հայրենակիցների մի մասը տենչում է Ամերիկա, Եվրոպա, վայելել Եվրոպական…
Աշխարհում, կենտրոնական-ձախ կառավարությունները եւ աշխատանքային կարգի ավանդական կուսակցությունները ճգնաժամի մեջ են: Ռեֆորմիզմը հարվածել է իրականության ժայռերին, չկարողանալով աշխատողներին եւ երիտասարդներին ոչինչ առաջարկել այս խնայողական տարիքում: Դանիել Մորլին ուսումնասիրում է սոցիալական ժողովրդավարության ճգնաժամը եւ անցյալի ձեռքբերումները պաշտպանելու պայքարում նշում է առաջատարներին, օրինակ, Կորբինը: Երբ մեկը կապիտալիզմի պատմության մասին առավել լայն հնարավոր հեռանկար է տեսնում, հստակ քաղաքական եւ տնտեսական դարաշրջանները հայտնաբերելի են, ինչպիսիք են 19-րդ դարի վերջի բարձրացումը, խորքային ճգնաժամը եւ երկու համաշխարհային պատերազմների եւ երկրաշարժերի իմպերիալիստական բաժանումը, եւ հետո Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը: Մի միտում, որ առանձնանում է, այն է, որ աճը հակված է ուղեկցել բարեփոխումների կամ սոցիալ-դեմոկրատիայի ամրապնդմանն ու դրա թուլացման…
Ի՞նչ ենք հասկանում անցումից, յուրաքանչյուր համակարգ, որ ուզում է փոխվել ուրիշ մի համակարգի, մի որոշ ժամանակաշրջան պետք է անցնի: Այդ շրջանը նաև բաժանվում է մի քանի փուլերի, առաջին փուլը կոչվում է «կաոտիկ» ժամանակահատված, որտեղ որևէ համակարգ չի իշխում, երկրորդ փուլում արդեն երկրորդ համակարգի կամ նոր համակարգի սաղմերը դրվում են, սակայն դեռ հին համակարգը նաև առկա է, օրինակ Հայաստանը քաղաքականապես և ոչ թէ տնտեսապես գտնվում է այս փուլում: Երրորդ փուլում արդեն իշխում է նոր համակարգը: Սա զարգացման մի երևույթ է, որ գոյություն ունի պատմական բոլոր շրջաններում: Իհարկե Հայաստանի կապակցությամբ դեռ դժվար է խոսել համակարգերի փոփոխության մասին: Տարբեր համակարգի հասարակությունները մյուս համակարգին…
Արդյո՞ք ճիշտ է, որ շեշտում ենք երբեմն տեսությունների գիտական լինելու վրա, այդ թվում նաև Մարքսիստական տեսությունը որպես հեղափոխական մի տեսություն կապիտալիստական համակարգից սոցիալիստական համարգ անցնելու համար: Բոլոր տեսությունները պետք է ունակ լինեն իրենց համապատասխանացնել ժամանակի իրականությունների հետ, որովհետև այդ իրականությունները անընդհատ փոփոխության մեջ են գտնվում: Ամեն ինչ փոփոխության մեջ է, ուրեմն տեսություններն էլ, որ այդ իրականությունների ռիակցիաններն են, պետք է որ փոփոխվեն: Այստեղ երկու հարց է առաջանում՝ այս փոփոխությունների սահմանները ի՞նչքան է և այդ փոփոխության հիմքերը որոնք են: Փափոխությունների չափերը որոշվում են հենց իրականությունները, եթե դիտենք Մարքսիստական տեսությանը կնկատենք, որ դրանք մի շարք տեսություններ են, որոնք Մարքսը և Էնգելսը սահմանել…
Հայաստանի սոցիալիստները բողոքում են, որ 100 օրվա ընթացքում իրենք խոսելու հնարավորություն չեն ունեցել: Հիասթափված են նոր կառավարությունից: Կարծում են՝՝ երկրին ուժեղ սոցիալիստական շարժում է պետք:
Ի՞նչ կապ կա ազգության և կապիտալիզմի միջև: Զարգացած կապիտալիզմի ժամանակ ազգերի էությունը ավելի է բացահայտվում և արծածվում, մինչդեռ կարծիք կար, որ կապիատալիզմը ազգերին մի կողմ է դնում: Դա փաստ է, որ մենք ականատեսն ենք համաշխարայնացման կամ համաշխարհային շուկայի ժամանակ, երբ ուզում են աշխարհը միացնել իրար և մոտեցնել: Երբեմն էլ հնչում է, որ միասնական մի մարդկության էություն է ուզում ստեղծվել: Սակայն, քանի որ կուրորեն և առանձին-առանձին է դա կատարվում, տեսնում ենք, որ սա կատարվում է «տարաձայնություն քցիր և իշխիր» քաղաքականությամբ: Որոշ երկրներում օրինակ Շվեդիայում, Դանիայում, Անգլիայում և այլուր չնայած մարդիկ պրոլետարացվում (Աշխատավարձ ստացող են լինում) են, սակայն միևնույն ժամանակ ազգային պատկանելությունը…
Հստակ կարելի է ասել, ովքեր ծանոթ են Մարքսի «կապիտալիզմի քաղաքական տնտեսության քննադատությունը և կապիտալիզմի էությունը» աշխատության հետ (Տարբեր Մարքսիստ տեսաբաների գրքերից օգտվելով), նրանք էլ երբեք լավատեսորեն չեն նայի կապիտալիզմին կամ ընդունեն կապիտալիզմի տարբեր ռեֆորմիստական տեսակները: Մարքսիզմի նման տեսությունների ուժեղ կողմն այն է, որ խիստ ձևով քննադատության է ենթարկում կապիտալիզմը, և դրա կողքին գիտնական ու քաղաքական տեսաբան է դաստիարակում: Հայաստանում համարյա թէ չունենք ձախ կամ Մարքսիստ տեսաբան կամ էլ եթե ունենք նրանք հրապարակում չեն կամ էլ տարիքով են ու հին ուսումնասիորւթյուններին են ծանոթ և ժամանակակից ուսումնասիրությունների հետ ծանոթանալու առիթ չեն ունեցել, սակայն այս պրոցեսը զարգացած երկրների ձախերի մոտ ավելի լավ է…
ԱՄն-ի Չիկագո քաղաքում յուրաքանչյուր տարի սոցիալիստների համագումար է տեղի ունենում, որտեղ մասնակցում են հիմնականում Ամերիկացի սոցիալիստները և որոշ արտասահմանյան երկրներից հյուրեր, օրինակ Հունաստանից, Բրազիլիայից, Բելգիայից, Ավստրալիայից, Անգլիայից, Ֆրանսիայից և այլ երկրներից: 2016 թվականի համագումարին մասնակցել էին մոտ 1400 հոգի: 2016 թվականի համագումարի յուրահատկություններից մեկն այն է, որ անց էր կացվում մի շրջանում, որը Բերնի Սանդեզը անվանել էր «Սոցիալիզմի» շրջան: Համագումարը տևեց 4 օր և այդ 4 օրվա ընթացքում 140 դասախոսություններ տեղի ունեցան: Յուրաքանչյուր օր առավոտվա ժամը 9.30-ից մինչև գիշերվա 9.30 տեղի էին ունենում այդ դասալսումները, յուրաքանչյուր մեկ ու կես ժամում 12 դասախոսություն էր լինում տարբեր լսարաններում: Այդ դասախոսությունների ցանկը նախորոք…
